تیکو – انتخاب رنگ مناسب برای طرح، یكی از مهمترین انتخابهایی است كه در طراحی به آن نیاز داریم. چرا که با توجه به شرایط استفاده، همه ما در نهایت قصد داریم تصاویرمان به بهترین شکل ممکن دیده شوند. احتمالا شما نیز بارها عکسی را اسکن یا تصویربرداری کردهاید و هنگام چاپ یا مشاهده آن روی صفحه نمایش متوجه دگرگون شدن رنگها شدید. به طوری که چیزی که اسکن شده با چیزی که چاپ شده اختلاف بسیار زیادی دارد. این مشکل مربوط به مدهای رنگی در فتوشاپ است.
تنظیم صحیح مدهای رنگی فتوشاپ، محدوده رنگهایی که در زمان ویرایش در اختیار ما قرار دارند را تعیین میکنند. در واقع هر چقدر دسترسی ما به تعداد رنگها بیشتر باشد در نتیجه تصاویر بهتری خواهیم داشت. اما باید بدانیم که تماشای خروجی عکس در صفحه مانیتور با چاپ شده آن روی کاغذ بسیار متفاوت است. چرا که چشم انسان در مدل طبیعی قادر است محدودهای از رنگهای اشیا یا فضای اطراف خود را ببیند و رنگ آنها را درک کند.
به همین منظور برای نمایش تصاویر و رنگها روی کاغذ و صفحه نمایش یا چاپ رنگها توسط چاپگرها، مدلهای رنگی متفاوتی تعریف شده است که هر کدام محدوده رنگی متفاوتی را پوشش میدهند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
نرم افزار فتوشاپ رنگها را با مدها (حالتها) و مدلهای رنگی تشخیص میدهد. مدلها، روشهای تعریف و تعیین رنگ میباشند. در واقع روشهای مختلفی را که رنگها میتوانند بر روی کاغذ یا صفحه نمایش ظاهر شوند را مشخص میکنند. مدها نیز روش کار با رنگها بر اساس مدلها هستند.
در ادامه این مقاله با چند نمونه از پرکاربردترین مدهای رنگی در فتوشاپ آشنا میشویم:
مدل رنگی HSB:
این مدل تنها مدل رنگی است که حالت رنگ تعریف شده در فتوشاپ ندارد و بر اساس یه مولفه ارزش و مقدار رنگ (رنگ اصلی در چرخه رنگ)، میزان اشباع رنگ و میزان روشنایی آن سنجیده میشود.
Hue: ارزش و مقدار رنگ یا رنگ منعکس شده از یک موضوع است که در آن رنگ از طریق موقعیتش بر روی دایره رنگها اندازهگیری و با درجه بین صفر و ۳۶۰ درجه نشان داده میشود. در کاربرد، Hue توسط رنگهایی مانند قرمز، نارنجی یا سبز مشخص میشود.
Saturation: اشباع یا شدت رنگ، مقداری خاکستری موجود در Hue برحسب درصد از 5 درصد (خاکستری) تا ۱۰۰ درصد (اشباع کامل) اندازهگیری میشود. در دایره استاندارد رنگهای اشباع از مرکز تا لبه افزایش پیدا میکنند.
Brightness: که روشنایی یا تیرگی رنگ را نشان میدهد و معمولاً برحسب درصد از صفر درصد (سیاه) تا ۱۰۰ درصد (سفید) اندازهگیری میشود.
مد رنگی RGB:
طیف وسیعی از نورهایی را که در محدوده بینایی رنگ قرار دارند، میتوان با ترکیب نورهای قرمز، سبز و آبی ساخت.
این مد رنگی که صفحه نمایش و تلویزیون از آن برای نمایش رنگها استفاده میکنند، یک رنگ را از سه کانال قرمز (Red)، سبز (Green) و آبی (Blue) به نمایش میگذارند. هر کانال یک عدد در دامنه صفر (سیاه) تا ۲۵۵( سفید) به خود اختصاص میدهد که بر اساس آن میزان رنگ آن کانال مشخص میشود.
این مد رنگی توانایی تولید بیش از 16 میلیون رنگ از ترکیب و اضافه شدن نورها به همدیگر را دارد. اما در هنگام نمایش کیفیت رنگ با تجهیزات سختافزاری شما رابطه مستقیم دارد. فتوشاپ با توجه سختافزار شما، تنظیمات را به نزدیکترین و بهترین حالت نمایش رنگ تغییر میدهد.
مد رنگی CMYK:
این مد رنگی به خاطر کیفیت رنگ بالایی که دارد برای صنعت چاپ مورد استفاده قرار میگیرد. در این مد رنگی، رنگها بر اساس چهار کانال رنگ آبی فیروزهای (Cyan)، ارغوانی (Magenta)، زرد (Yellow) و مشکی (Key) تعریف میشوند که همان رنگ جوهرهای دستگاه چاپ میباشند. هر کانال عددی در دامنهی ۰ تا ۱۰۰ بر حسب درصد را میپذیرد.
مد رنگی Bitmap:
این مد رنگی با توجه به اینکه فقط شامل پیکسلهای سیاه و سفید است، کوچکترین حجم اطلاعات را برای هر پیکسل به همراه دارد و از درجه وضوح کمتری برخوردار است. در این مد امکان استفاده از رنگهای دیگر، لایهها و فیلترها وجود ندارد. برای نشان دادن دو رنگ سیاه یا سفید تنها از یک Bit استفاده میشود.
مد رنگی Grayscale:
این مد رنگی برای تصاویر سیاه و سفید به کار میرود. به طوری که هر پیکسل یک طیف رنگ خاکستری از صفر برای سیاه تا ۲۵۶ برای سفید دریافت میکند. این مد رنگی برای تبدیل عکسهای رنگی به سیاه و سفید با کیفیت بالا و کارهای چاپی غیر رنگی مناسب است. بهتر است بدانید که سیستم تلویزیونهای قدیمی سیاه و سفید از این مد رنگی بهره میبردند.
مد رنگی lab:
این مد رنگی کاملترین مد رنگی است که تمام رنگهای قابل مشاهده برای انسان را پوشش میدهد. بر روی مانیتورها و چاپگرهایی که به صورت متفاوت کالیبره شدهاند، تفاوتی نمیکند در واقع هیچ وابستگی به چاپ یا صفحه نمایش ندارد.
Lab مخفف Lightness (نورهای قوی) که در محدوده صفر تا ۱۰۰ قرار داشته، آلفا (a) روی محوری به صورت قرمز – سبز و بتا (b) روی محوری به صورت زرد – آبی در محدوده ۱۲۸+ تا ۱۲۸– میباشد.
این مد رنگی در سیستمهای مکینتاش و سیستمهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد. فتوشاپ نیز از این مدل برای انجام کارهای داخلی استفاده میکند و کاربران در اکثر موارد، نیازی به استفاده از آن ندارند.
علاوه بر این مدهای رنگی پرکاربرد، مدهای دیگری نیز در فتوشاپ مورد استفاده قرار میگیرد که به اختصار به توضیح آنها میپردازیم:
مد رنگی Duotone:
این مد رنگی یک تصویر خاکستری است که در یک تا چهار جوهر رنگی چاپ میشود. با استفاده از این مد به شدت رنگهای بیشتری دسترسی داریم و معمولا برای افزایش محدوده خاکستری رنگ تصویر مورد استفاده قرار میگیرد.
مد رنگی Index Color:
این مد رنگی که از 256 رنگ بهره میبرد، برای استفاده در تصاویر برنامههای چند رسانهای و کار در وب مناسب است. استفاده از چند لایه و فیلتر در این مد رنگی امکانپذیر نیست. در این مد فتوشاپ یک جدول رنگ ایجاد کرده و شاخص هر رنگ را در خانههای آن جدول نگهداری میکند. چون تعداد رنگهای قابل استفاده در این مد رنگی کم است، پروندههای ایجادشده با این مد رنگی، کمحجم هستند و کیفیت نمایش رنگ خوبی دارند.
مد رنگی Multichannel:
این مد رنگی که برای چاپهای دو یا سه رنگ استفاده میشود، 256 سطح رنگ از خاکستری را در هر کانال رنگ به کار میبرد. این مد فقط یک لایه مسطح (Flat) دارد و از لایههای مختلف پشتیبانی نمیکند.